پتاسیم کرومات یک کیلویی (اطلس شیمی مهر)

توضیحات کامل و جامع درباره پتاسیم کرومات (Potassium Chromate) را ارائه می‌دهم.

🧪 نام‌ها و مشخصات کلی

 

ویژگی توضیح

 

نام فارسی: پتاسیم کرومات

نام انگلیسی: Potassium Chromate

فرمول شیمیایی: K₂CrO₄

جرم مولی: 194.19 g/mol

شکل ظاهری: پودر زرد روشن، بلوری

انحلال‌پذیری: به‌خوبی در آب محلول است، در الکل کمتر حل می‌شود

ساختار یونی: حاوی یون‌های K⁺ و یون کرومات (CrO₄²⁻)

 

 

 

---

 

🔬 خواص فیزیکی و شیمیایی

 

ویژگی مقدار

 

نقطه ذوب حدود 975 درجه سانتی‌گراد (با تجزیه)

چگالی 2.73 g/cm³

pH محلول آبی قلیایی (حدود 8.5 تا 10)

رنگ محلول زرد روشن

اکسیدکنندگی یک اکسیدکننده قوی است

واکنش با اسید در حضور اسید، به پتاسیم دی‌کرومات (K₂Cr₂O₇) تبدیل می‌شود و رنگ محلول نارنجی می‌گردد.

 

 

 

---

 

⚗️ روش تولید

 

پتاسیم کرومات معمولاً از واکنش کرومیت آهن (FeCr₂O₄) با پتاس و اکسیدکننده (معمولاً هوا یا نیترات) در دمای بالا حاصل می‌شود. سپس با شستشو و تصفیه، پتاسیم کرومات استخراج می‌شود.

 

 

---

 

🏭 کاربردهای پتاسیم کرومات

 

1. آزمایشگاه شیمی تجزیه

 

به‌عنوان معرف شیمیایی برای شناسایی یون‌های فلزی خاص (مثلاً نقره، باریم، سرب).

 

در تیتراسیون‌های اکسید–احیا (به‌عنوان اندیکاتور یا اکسیدکننده).

 

 

2. صنایع آبکاری و فلزکاری

 

در فرایندهای آبکاری و کروماته کردن برای افزایش مقاومت به خوردگی فلزات.

 

استفاده در تهیه پوشش‌های مقاوم در برابر زنگ‌زدگی (passivation).

 

 

3. صنایع رنگ و رنگ‌دانه

 

به عنوان رنگ‌دانه زرد معدنی در برخی موارد.

 

در گذشته، در ساخت رنگ‌های کروماتی مقاوم استفاده می‌شد.

 

 

4. صنایع نساجی و دباغی

 

استفاده در تثبیت رنگ‌ها و آماده‌سازی الیاف

 

 

5. عکاسی و لیتوگرافی

 

در فرآیندهای حساس‌سازی نوری برخی مواد شیمیایی

 

 

 

---

 

⚠️ نکات ایمنی و زیست‌محیطی

 

پتاسیم کرومات جزو مواد بسیار سمی و سرطان‌زا (Carcinogenic) محسوب می‌شود.

 

خطرات توضیحات

 

سمیت بالا: از طریق پوست، استنشاق یا بلع جذب شده و ممکن است باعث آسیب شدید به کلیه، کبد و دستگاه تنفسی شود

خورندگی: به‌شدت خورنده برای پوست و چشم

آلاینده محیطی: بسیار خطرناک برای آبزیان؛ نباید وارد محیط زیست شود

خطر سرطان‌زایی: ترکیبات کروم شش‌ظرفیتی (Cr⁶⁺) مانند پتاسیم کرومات، سرطان‌زا شناخته شده‌اند

حفاظت فردی: استفاده از دستکش، عینک ایمنی، ماسک فیلتر دار و هود آزمایشگاهی الزامی است

 

 

 

---

 

⚠️ نکته زیست‌محیطی مهم:

 

در بسیاری از کشورها، استفاده گسترده از کرومات‌ها به دلیل اثرات مخرب زیست‌محیطی و سلامت انسان محدود یا ممنوع شده است.

 

 

---

 

🧪 تست شناسایی پتاسیم کرومات

 

1. تولید رسوب زرد سرب کرومات با نیترات سرب (Pb(NO₃)₂):

 

 

 

K₂CrO₄ + Pb(NO₃)₂ → PbCrO₄↓ + 2KNO₃

 

رسوب زرد روشن از سرب کرومات (PbCrO₄) تشکیل می‌شود.

 

 

---

 

🇮🇷 در ایران:

 

پتاسیم کرومات در بازار ایران بیشتر توسط شرکت‌های واردکننده مواد شیمیایی آزمایشگاهی یا صنعتی مانند Merck، Sigma، Loba یا شرکت‌های داخلی مانند شیمی‌گستر، نوترون، سینا شیمی عرضه می‌شود. معمولاً در بسته‌های 100 گرمی تا 1 کیلوگرمی برای کاربردهای آزمایشگاهی در دسترس است.

 

 

---

 

📦 نگهداری و بسته‌بندی:

 

نکته توضیح

 

شرایط نگهداری: در ظروف دربسته، دور از نور و رطوبت، در مکان خنک و دارای تهویه

دور از تماس با: اسیدهای قوی، مواد آلی قابل اشتعال، مواد احیاکننده