کرومات سدیم یک کیلویی (اطلس شیمی مهر)

اطلاعات جامع و کامل درباره کرومات سدیم (Sodium Chromate) ارائه می‌شود:

 

 

---

 

🧪 نام‌ها و مشخصات کلی

 

ویژگی توضیح

 

نام فارسی: کرومات سدیم

نام انگلیسی: Sodium Chromate

فرمول شیمیایی: Na₂CrO₄

جرم مولی: 161.97 g/mol

شکل ظاهری: پودر یا کریستال زرد رنگ

ساختار یونی: شامل یون‌های Na⁺ و یون کرومات CrO₄²⁻

انحلال‌پذیری: کاملاً محلول در آب، در الکل بسیار کم محلول است

 

 

 

---

 

🔬 خواص فیزیکی و شیمیایی

 

ویژگی مقدار

 

نقطه ذوب 792 °C (بی‌آب)

چگالی 2.7 g/cm³ (در دمای اتاق)

pH محلول قلیایی (8 تا 10)

رنگ محلول زرد روشن

حالت اکسیدکنندگی قوی (حاوی یون کروم شش‌ظرفیتی Cr⁶⁺)

 

 

 

---

 

⚗️ روش تولید

 

کرومات سدیم معمولاً از واکنش سنگ معدن کرومیت (FeCr₂O₄) با کربنات سدیم (Na₂CO₃) و اکسیژن یا هوا در دمای بالا تولید می‌شود:

 

4FeCr₂O₄ + 8Na₂CO₃ + 7O₂ → 8Na₂CrO₄ + 2Fe₂O₃ + 8CO₂

 

سپس محلول فیلتر و تغلیظ شده و به شکل بلوری خشک می‌شود.

 

 

---

 

🏭 کاربردهای کرومات سدیم

 

1. صنایع نساجی و دباغی:

 

تثبیت رنگ‌ها

 

دباغی چرم برای افزایش مقاومت و دوام

 

 

2. بازدارنده خوردگی (Corrosion Inhibitor):

 

استفاده در سیستم‌های خنک‌کننده صنعتی برای جلوگیری از زنگ‌زدگی فلزات (به‌ویژه فولاد و آلومینیوم)

 

 

3. صنایع شیمیایی:

 

به‌عنوان ماده واسط در تولید سایر ترکیبات کروم مانند دی‌کرومات سدیم یا پتاسیم

 

شرکت در سنتز رنگدانه‌های معدنی

 

 

4. تحقیقات و آموزش:

 

به عنوان معرف اکسیدکننده در واکنش‌های شیمیایی و آزمایشگاهی

 

 

5. در صنایع نفت و حفاری چاه:

 

به‌عنوان افزودنی کنترل‌کننده خوردگی در گل‌های حفاری

 

 

 

---

 

⚠️ نکات ایمنی و زیست‌محیطی

 

خطر توضیح

 

سمیت: بسیار سمی، حتی در مقادیر کم؛ باعث آسیب به کلیه، کبد، و ریه

سرطان‌زایی: ترکیبات حاوی کروم شش‌ظرفیتی (Cr⁶⁺) مثل کرومات سدیم، سرطان‌زا هستند

تحریک‌کننده: برای پوست، چشم و سیستم تنفسی بسیار تحریک‌کننده است

سم زیست‌محیطی: برای آبزیان و محیط زیست بسیار خطرناک است

توصیه ایمنی: استفاده از ماسک، دستکش مقاوم شیمیایی، عینک ایمنی و تهویه الزامی است

 

 

 

---

 

🧪 آزمایش شناسایی کرومات سدیم

 

1. واکنش با نیترات سرب Pb(NO₃)₂: تولید رسوب زرد روشن سرب کرومات (PbCrO₄) که نامحلول است:

 

Na₂CrO₄ + Pb(NO₃)₂ → PbCrO₄↓ + 2NaNO₃

 

 

2. واکنش با اسید (مثل HCl): تبدیل به دی‌کرومات سدیم (Na₂Cr₂O₇) با تغییر رنگ محلول از زرد به نارنجی.

 

 

 

 

---

 

🇮🇷 در ایران

 

کرومات سدیم در ایران در دو نوع آزمایشگاهی و صنعتی موجود است و توسط شرکت‌های واردکننده و فروشنده مواد شیمیایی مثل:

 

اطلس شیمی مهر

 

شرکت‌های وابسته به صنایع نفت، نساجی یا رنگ عرضه می‌شود.

 

 

بسته‌بندی:

 

به‌صورت پودر یا کریستال در کیسه‌های پلی‌اتیلنی مقاوم (25 کیلوگرمی صنعتی)

 

بسته‌های 100 گرمی، 500 گرمی، 1 کیلوگرمی (برای کاربردهای آزمایشگاهی)

 

 

 

---

 

📦 نگهداری

 

توصیه توضیح

 

شرایط نگهداری: در محیط خشک، خنک، دارای تهویه، دور از نور مستقیم و مواد آلی قابل احتراق

دور از تماس با: اسیدها، مواد احیاکننده، الکل‌ها و مواد سوختنی

 

 

 

---

 

♻️ جمع‌بندی سریع:

 

ویژگی مقدار

 

فرمول Na₂CrO₄

رنگ زرد

قابلیت حل در آب بالا

خاصیت اکسیدکننده قوی، سرطان‌زا، سمی

کاربرد اصلی ضدخوردگی، صنایع نساجی، تولید کرومیک اسید، آزمایشگاه‌ها