بی کرومات پتاسیم یک کیلویی (اطلس شیمی مهر)

بی‌کرومات پتاسیم (Potassium Dichromate) با فرمول شیمیایی K₂Cr₂O₇، ترکیبی معدنی و یونی است که به‌صورت بلورهای نارنجی-قرمز رنگ دیده می‌شود. این ماده به‌عنوان یک عامل اکسیدکننده قوی در آزمایشگاه‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

 

 

---

 

🧪 مشخصات فیزیکی و شیمیایی

 

فرمول شیمیایی: K₂Cr₂O₇

 

جرم مولی: 294.18 g/mol

 

رنگ: بلورهای نارنجی-قرمز

 

چگالی: 2.68 g/cm³

 

نقطه ذوب: 398 °C (با تجزیه)

 

انحلال‌پذیری: قابل حل در آب؛ محلول حاصل به رنگ نارنجی است

 

ساختار یونی: شامل یون‌های K⁺ و یون دی‌کرومات Cr₂O₇²⁻ 

 

 

 

---

 

⚗️ روش تولید

 

بی‌کرومات پتاسیم معمولاً از واکنش کرومات پتاسیم (K₂CrO₄) با اسید (معمولاً H₂SO₄) در محیط آبی تولید می‌شود: 

 

2K₂CrO₄ + H₂SO₄ → K₂Cr₂O₇ + K₂SO₄ + H₂O 

 

واکنش به‌صورت برگشت‌پذیر است و بسته به pH محیط، تعادل بین یون کرومات (CrO₄²⁻) و دی‌کرومات (Cr₂O₇²⁻) برقرار می‌شود: 

 

2CrO₄²⁻ + 2H⁺ ⇌ Cr₂O₇²⁻ + H₂O 

 

 

---

 

🏭 کاربردها

 

عامل اکسیدکننده: در واکنش‌های اکسیداسیون آلی مانند تبدیل الکل‌ها به کتون و آلدهید

 

تیتراسیون‌های اکسید–احیا: مانند تعیین مقدار آهن (Fe²⁺)

 

صنایع چرم‌سازی: برای تثبیت پروتئین‌های چرم

 

تولید رنگدانه و جوهر: در تولید رنگ‌های نارنجی یا قهوه‌ای مقاوم

 

صنعت عکاسی و لیتوگرافی: در تولید صفحات حساس به نور

 

تست‌های شیمیایی: مانند آزمون تنفس الکل و تعیین خلوص نقره 

 

 

 

---

 

⚠️ نکات ایمنی و زیست‌محیطی

 

سمیت بالا: بسیار سمی؛ می‌تواند باعث آسیب به کلیه، کبد و ریه شود

 

سرطان‌زا: ترکیب حاوی کروم شش‌ظرفیتی (Cr⁶⁺) است و جزء مواد قطعی سرطان‌زا برای انسان محسوب می‌شود

 

تحریک‌کننده قوی: برای پوست، چشم و سیستم تنفسی بسیار خطرناک است

 

خطرات زیست‌محیطی: برای موجودات آبزی بسیار سمی و پایدار است؛ نباید وارد محیط زیست شود

 

توصیه ایمنی: استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (دستکش، عینک، ماسک، هود) الزامی است 

 

 

 

---

 

🧪 واکنش‌های شناسایی و کاربردی

 

واکنش با الکل‌ها (اکسیداسیون): تبدیل الکل‌ها به آلدهید یا کتون با تغییر رنگ محلول از نارنجی به سبز

 

تیتراسیون با Fe²⁺ (نمک Mohr): استفاده در تعیین مقدار آهن با تغییر رنگ محلول 

 

 

 

---

 

📦 شرایط نگهداری

 

دما و مکان: در محل خشک، خنک، دارای تهویه مناسب

 

ظرف: ظرف دربسته، مقاوم در برابر خوردگی و نور

 

دور از تماس با: مواد آلی قابل اشتعال، اسیدها، احیاکننده‌ها، حرارت زیاد 

 

 

 

---

 

♻️ جمع‌بندی نهایی

 

ویژگی مقدار

 

فرمول K₂Cr₂O₇

رنگ نارنجی مایل به قرمز

انحلال در آب بالا

خاصیت شیمیایی اکسیدکننده قوی

سمیت بسیار بالا و سرطان‌زا

کاربردها آزمایشگاه‌ها، چرم‌سازی، رنگ‌سازی، تصفیه فلزات، عکاسی